Ο εγκέφαλος των παιδιών είναι εξαιρετικά δραστήριος
Το παιδί σας είναι μοναδικό, όμως το κοινό χαρακτηριστικό όλων των παιδιών είναι η έμφυτη περιέργεια και η ικανότητα της μάθησης.
Ο εγκέφαλός μας είναι δυναμικός και συνεχώς ενεργός, ενώ ο εγκέφαλος ενός μωρού είναι ο πιο ενεργός από όλους. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα μωρά αρχίζουν να κατανοούν τη γλώσσα περίπου δύο φορές πιο γρήγορα από ότι τη μιλούν. Σύμφωνα με τη Dr Patricia Kuhl, αυτό που συμβαίνει στον εγκέφαλο των μωρών είναι εξίσου πολύπλοκο με την πυρηνική επιστήμη: «Στην ηλικία των τριών ετών, ο εγκέφαλος του παιδιού είναι στην πραγματικότητα δύο φορές πιο ενεργός από τον εγκέφαλο ενός ενήλικα».
Η Kuhl αναφέρει ότι τα μωρά και τα μικρά παιδιά είναι ιδιοφυή στην απόκτηση της δεύτερης γλώσσας: «Τα μωρά μπορούν να διακρίνουν όλους τους ήχους όλων των γλωσσών … και αυτό είναι καταπληκτικό διότι εσείς κι εγώ δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Η ικανότητά μας να ακούμε ήχους περιορίζονται σε μία συγκεκριμένη κουλτούρα. Μπορούμε να διακρίνουμε τους ήχους της δικής μας γλώσσας, αλλά όχι τους ήχους των ξένων γλωσσών».
Με το να φέρνουμε τα παιδιά σε επαφή με άλλες γλώσσες σε μικρή ηλικία, τους δίνουμε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τη φυσική τους ικανότητα να ακούνε και να διαχωρίζουν τους ήχους των άλλων γλωσσών και την ικανότητα να βγάζουν νόημα από αυτά που ακούν.
Τα παιδιά κάνουν την εκμάθηση γλωσσών να μοιάζει εύκολη
Η επικοινωνία είναι κάτι που τα παιδιά κάνουν για να μπορέσουν να πετύχουν κάτι άλλο, και είναι ευτυχισμένα στην άγνοιά τους για το πόσα πολλά μαθαίνουν! Προσλαμβάνουν τα πάντα μέσα από τις αισθήσεις τους και κάνουν συσχετισμούς ανάμεσα στο τι ακούν, βλέπουν οσμίζονται, γεύονται και αγγίζουν.
Αν το παιδί σας παίζει με αυτοκινητάκια, θα μάθει για τα χρώματα, τα σχήματα, τα μεγέθη, τις υφές, την τριβή, την κατεύθυνση και την αντίληψη του χώρου (μπροστά, πίσω, στο πλάι). Θα εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του (ακούγοντας καινούργιες λέξεις, ονομάζοντας και περιγράφοντας), θα αναπτύξει τις κοινωνικές του δεξιότητες (να περιμένει τη σειρά του και να μοιράζεται). Θα μάθει να ζητάει αυτό που θέλει (λεκτικά ή μη λεκτικά), να κατηγοριοποιεί τα αντικείμενα (ας βάλουμε όλα τα μπλε αυτοκινητάκια σε αυτό το κουτί) και να βάζει τα πράγματα στη σειρά (τι έχει σειρά μετά;) – οι δυνατότητες είναι άπειρες. Εφόσον παρέχουμε στο παιδί μας την κατάλληλη συνθήκη, η μάθηση και η ανάπτυξη θα συντελεστούν με τρόπο φυσικό και αναπόσπαστο.
Το συναισθηματικό περιβάλλον των παιδιών είναι σημαντικό για τη μάθηση
Στην προσχολική ηλικία, το συναισθηματικό περιβάλλον των παιδιών είναι εξίσου σημαντικό με το φυσικό περιβάλλον. Τα παιδιά μαθαίνουν όταν αισθάνονται ασφαλή, χαρούμενα, όταν τα εκτιμούν και τα ακούνε. Αυτό είναι βασικό σε κάθε εμπειρία εκμάθησης στην προσχολική ηλικία, συμπεριλαμβανομένης και της εκμάθησης μία επιπλέον γλώσσας.
Αυτό που χρειάζεται το παιδί σας είναι ένα περιβάλλον με αγάπη, έμπνευση και ερεθίσματα, με δραστηριότητες κατευθυνόμενες από ενήλικες, όσο και δραστηριότητες κατευθυνόμενες από παιδιά αλλά και τα κατάλληλα μέσα ανάλογα με την ηλικία του. Οι δραστηριότητες που κατευθύνονται από τους ενήλικες – οι οποίες μπορεί να είναι ιστορίες, τραγούδια, στιχάκια, παιχνίδια, τέχνες και χειροτεχνίες, δραστηριότητες με χορό και κίνηση – εξασφαλίζουν στο παιδί την επαφή του με τη γλώσσα. Ωστόσο, είναι η αλληλεπίδραση, ειδικά στις δραστηριότητες που κατευθύνονται από τα παιδιά, που μπορεί πραγματικά να υποστηρίξει και να διευρύνει τη γλωσσική ανάπτυξη ενός παιδιού, ενώ παράλληλα ενθαρρύνεται η αυθεντική και ουσιαστική επικοινωνία σε ορισμένο πλαίσιο. Οι κατάλληλες συνθήκες βοηθούν τα παιδιά να μαθαίνουν ακόμα περισσότερο.
Γιατί στα μικρά παιδιά αρέσει να παίζουν με τις γλώσσες;
Αν το παιδί σας ξεκινήσει να μαθαίνει μία ξένη γλώσσα σε μικρή ηλικία, του δίνεται η ευκαιρία να απολαύσει τους ήχους της. Τα παιδιά δεν φοβούνται να παίξουν με τις γλώσσες. Τα προσελκύει η μαγεία που έχουν τα στιχάκια και τα τραγούδια. Ακούνε και πειραματίζονται με το ρυθμό ενός τραγουδιού. Τους αρέσει να μιμούνται την προφορά καινούριων και παράξενων λέξεων και παίζουν επαναλαμβάνοντας ομοιοκατάληκτες λέξεις ή ακόμα επινοούν τα δικά τους παραδείγματα. Μέσα από όλα αυτά, το παιδί σας ακούει τους ήχους της γλώσσας και ακούσια εξασκείται στον ρυθμό, τον τονισμό, τον επιτονισμό και την προφορά.
Οι μεγαλύτεροι μαθητές κάποιες φορές χάνουν το ενδιαφέρον τους για τις λέξεις και τους ήχους ή γίνονται πιο επιφυλακτικοί και είναι λιγότερο πιθανόν να παίζουν με τη γλώσσα με τον ίδιο ανέμελο τρόπο. Αν ένα παιδί συντονιστεί στους ήχους της αγγλικής γλώσσας σε μικρή ηλικία, θα έχει πολλά προνόμια αργότερα. Μια έρευνα του Centre for Early Literacy Learning (CELL) έχει δείξει ότι υπάρχει σχέση μεταξύ των ικανοτήτων των μικρών παιδιών να τραγουδούν παιδικά τραγουδάκια και του τρόπου με τον οποίο παίζουν με τους ήχους και εξασκούνται από μικρά με τις δεξιότητες ανάγνωσης.
Τα μικρά παιδιά φοβούνται λιγότερο να κάνουν λάθη;
Το παιδί σας υιοθετεί την προσέγγιση της «δοκιμής και πλάνης» στην ανάπτυξή του και τα λάθη αποτελούν σημαντικό μέρος της διαδικασίας της μάθησης. Ως προς τη γλωσσική ανάπτυξη, στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν ό,τι ακούν γύρω τους, τα παιδιά πειραματίζονται με ιδέες και, σίγουρα, θα κάνουν λάθη. Εμείς αντιλαμβανόμαστε ότι είναι λανθασμένες οι προτάσεις «Mummy, I digged in the garden» και «I have two foots» διότι έχουμε κατακτήσει τα ανώμαλα ρήματα και ουσιαστικά. Όμως αυτά αποτελούν παραδείγματα ότι τα παιδιά εφαρμόζουν τους γλωσσικούς κανόνες που ισχύουν στους ομαλούς τύπους των ρημάτων και των ουσιαστικών που ήδη έχουν εντοπίσει.
Όταν τα παιδιά εκτίθενται σε μια επιπλέον γλώσσα σε μικρή ηλικία, καρπώνονται τα οφέλη του πειραματισμού με αυτή τη γλώσσα ως φυσικό κομμάτι της ανάπτυξής τους. Η πρόοδός τους δεν παρεμποδίζεται από τον φόβο του λάθους, πράγμα το οποίο μερικές φορές ισχύει με εμάς τους ενήλικες – τα πολύ μικρά παιδιά προσπαθούν μέχρι να πετύχουν το σωστό.
Πώς μπορούμε να θέσουμε τις βάσεις για την επιτυχία;
Τα μακροπρόθεσμα οφέλη από την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας είναι πιο πολλά περισσότερα από την δυνατότητα της επικοινωνίας με τους άλλους. Η καθηγήτρια Tina Bruce, καταξιωμένη ειδικός στην προσχολική ηλικία και το παιχνίδι, επισημαίνει ότι «τα παιδιά που μιλούν τρεις γλώσσες με τελείως διαφορετικές ρίζες κατέχουν ένα εύρος ήχων και κατανόησης που διευρύνουν το μυαλό από κάθε άποψη».
Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που μαθαίνουν μια επιπλέον γλώσσα συνήθως πετυχαίνουν καλύτερες βαθμολογίες σε τυποποιημένα τεστ, διότι η εκμάθηση γλωσσών αναπτύσσει δεξιότητες κατανόησης του προφορικού λόγου, της παρατήρησης, της επίλυσης προβλημάτων και της κριτικής σκέψης. Πρόκειται για μεταφερόμενες δεξιότητες οι οποίες έχουν οφέλη για ολόκληρη τη ζωή τους τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Αν εμφυσήσουμε στα παιδιά την αγάπη για τη γλώσσα σε μικρή ηλικία, τα προετοιμάζουμε σωστά για το σχολείο αλλά και για τη ζωή τους.